تاریخچه نگهداری تعمیرات

در این مقاله، قصد داریم تا تاریخچه نگهداری و تعمیرات را به زبان ساده و کوتاه شرح دهیم. افزایش سرمایه‌گذاری در زمینه ماشین‌آلات از یک سو و همچنین افزایش ارزش اقتصادی تجهیزات از سوی دیگر، منجر به تلاش مدیران و صاحبان صنایع برای یافتن راهکارهای مدیریتی با قابلیت حداکثرسازی طول عمر مفید ماشین‌آلات و همچنین افزایش دوره عمر (استهلاک پذیری) آنها شده است.

نگهداری و تعمیرات اضطراری – نسل اول روش های تعمیراتی

اقدامات اولیه در زمینه پیاده‌سازی نگهداری و تعمیرات در سال‌های پیش از جنگ جهانی دوم رخ داد. در آن دوره، مفهوم جلوگیری از بروز خطا و توقفات تجهیزات برای مدیران و مهندسان وجود نداشت یا حداقل به میزان لازم در این زمینه توجه نمی‌شد. همچنین، بیشتر ماشین‌آلات و تجهیزات آن زمان از طراحی نسبتاً ساده‌ای برخوردار بودند و استفاده از آنها را آسان و به تبع آن، تعمیر و نگهداری آنها را راحت می‌کرد.

نتیجه این شرایط بود که در آن دوران نیاز به استفاده از سیستم‌های نگهداری مستمر و نظام‌مند احساس نمی‌شد و بسیاری از شرکت‌ها تنها زمانی که ماشین‌آلات از کار می‌افتادند، بازبینی و تعمیرات را انجام می‌دادند. به عبارت دیگر، سیستم نگهداری و تعمیرات در آن زمان اغلب به صورت نگهداری در زمان از کارافتادگی (Breakdown Maintenance) عمل می‌کرد.

این نوع تعمیرات صرفاً پس از وقوع خرابی و به صورت اضطراری انجام می‌شوند، و معمولاً هیچ گونه آمادگی قبلی در مورد نوع مشکلات و روش‌های رویارویی با آنها وجود ندارد. علت این امر این است که در این سازمان‌ها اقدامات انجام شده و تجارب ثبت، ضبط و تحلیل نمی‌شوند (به عبارت دیگر، عدم وجود مدیریت دانش). تا قبل از دهه ۵۰ میلادی، استراتژی و شعار غالب در صنایع این نوع نت بوده است. در حال حاضر نیز بیشتر صنایعی که سیستم برنامه‌ریزی برای نت ندارند، از این نوع نت استفاده می‌کنند.

تاریخچه نگهداری تعمیرات

پس از دهه ۵۰ میلادی به تدریج با خودکار شدن و پیوسته شدن خطوط تولید، هزینه های تعمیرات اضطراری نیز بالا رفت و در سال ۱۹۵۳ اولین کتاب در زمینه نت پیشگیرانه در آمریکا منتشر شد.

نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه PM

در دهه ۱۹۵۰، طراحی ماشین‌آلات مکانیزه به روز بود و این دوران به عنوان زمان رونق این حوزه شناخته می‌شود. در این دوران، صنایع به‌طور گسترده به ماشین‌آلات مکانیزه و اتوماسیون وابسته شدند. با افزایش فرآیند اتوماسیون بیش از پیش، مسئله خرابی و از کارافتادگی تجهیزات به اهمیت بیشتری پیدا کرد. پس از گذشت مدتی، روند افزایش خرابی و نقص‌ها به گونه‌ای تغییر یافت که تأثیر چندانی بر کیفیت و کمیت محصولات تولیدی گذاشت و باعث افزایش سطح ناخشنودی صاحبان صنایع و همچنین مشتریان آنها شد.

سرویس نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM) به مجموعه فعالیت‌ها و روش‌های منظم و دوره‌ای اطلاق می‌شود که به منظور بررسی وضعیت فعلی، به‌روزرسانی، و حفظ تجهیزات در شرایط مطلوب اجرا می‌شود. این فعالیت‌ها به نحوی طراحی شده‌اند که باعث افزایش بهره‌وری، کاهش فرسایش تجهیزات، و در نتیجه کاهش هزینه‌های سنگین مرتبط با خرید و تعمیرات قطعات شود.

هدف اصلی نظام نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (PM)، ایجاد روشی سیستماتیک برای کنترل وضعیت تجهیزات و دستگاه‌ها، و بهینه‌سازی توانایی‌های آن‌ها به منظور دستیابی به حداکثر کارایی و کاهش نرخ خرابی و از کارافتادگی است. این نظام همچنین به دستیابی به اهداف دیگری نیز در کنار تحقق هدف اصلی اشاره دارد.

به منظور افزایش قدرت رقابت در بازار، استفاده از سیستم نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه (Preventive Maintenance) به عنوان راهکار مناسب در آمریکا پیشنهاد گردید. نیاز صنایع به تولید محصولات با کیفیت بالا و همچنین قیمت تمام شده پایین، باعث شد تا سیستم PM در این مسیر به رونق بخشیده شود. اجرای تعمیرات و تعویض‌های پیشگیرانه به صورت دوره‌ای به عنوان راه حل اصلی برای کاهش شکست‌ها در نظر گرفته شد. این اقدامات، بهبود کارایی تجهیزات و کاهش احتمال خرابی‌ها را در پی دارند و در نتیجه، کیفیت محصولات را ارتقاء می‌دهند و هزینه‌های مرتبط با تعمیرات و جایگزینی قطعات را کاهش می‌دهند.

تاریخچه نگهداری تعمیرات

نگهداری و تعمیرات بهره‌ور(Productive Maintenance)

در دهه ۱۹۵۰، نگهداری تعمیرات پیشگیرانه به تدریج تکامل یافت تا بتواند به نیازهای جدید صنایع پاسخ دهد. سیستم نگهداری و تعمیرات بهره‌ور (Productive Maintenance) در سال ۱۹۵۴ در صنایع آمریکا معرفی شد. این سیستم با تاکید بر اصلاح خرابی‌ها و از کارافتادگی‌های غیرمنتظره ماشین‌آلات، از علم آمار و احتمالات، شبیه‌سازی، اقتصاد مهندسی، تئوری صف، و نگرشهای تحلیلی بهره‌مند شده و تکنیک‌ها و مدل‌هایی برای حالات مختلف انواع تجهیزات پیشنهاد کرد. به عبارت دیگر، متخصصین این رشته قادر به منظم‌سازی تمام عملیات نگهداری و تعمیرات بودند و خرابی‌ها را پیش‌بینی کرده، سپس نگهداری و تعمیرات آنها را طبق برنامه‌ریزی اجرا می‌کردند.

دهه ۱۹۶۰ را دهه گسترش استفاده از نت بهره‌ور در صنایع بوده است. نگهداری و تعمیرات بی‌نیاز از تعمیر ، مهندسی قابلیت اطمینان و مهندسی قابلیت تعمیر (۱۹۶۲) از نتایج تحقیقات انجام شده در این دهه بوده که در تکامل سیستم نت بهر‌ه‌ور بسیار موثر بوده است .

نگهداری و تعمیرات بهره‌ور فراگیر (Total Productive Maintenance)

سیستم نگهداری و تعمیرات بهره‌ور فراگیر در دهه ۱۹۷۰ توسط صنایع ژاپنی معرفی شد، که می‌توان آن را به‌عنوان مهمترین و جدیدترین دستاورد در تحولات علم نگهداری و تعمیرات نامگاری کرد. سیستم TPM در واقع همان سیستم نت بهره‌ور به روش آمریکایی است که با بهبودهای لازم به منظور سازگاری با شرایط صنعت کشور ژاپن توسعه یافته است. تفاوت و پیشرفت اصلی سیستم TPM در این است که اپراتورهای تجهیزات به فعالیت‌های اصلی و اولیه نگهداری بهره‌ور تجهیزات پرداخته و در اختیار آنها قرار می‌گیرند.

تعریف نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع TPM در سال ۱۹۷۱ توسط موسسه مدیران فنی ژاپن (JIPE) تدوین شد و تاکنون بدون تغییر مانده است.
تعریف TPM به شرح زیر است :
۱- هدفمند در پیشینه کردن اثر بخشی تجهیزات (بهبود اثر بخشی کلی)
۲- برقراری یک نظام فراگیر PM که تمام دوره عمر تجهیزات را در بر می گیرد.
۳- تمام واحدها از قبیل واحد نگهداری و تعمیرات، واحد برنامه ریزی تولید و ساخت، واحد بهره برداری تجهیزات، مدیریت مواد و خرید، کنترل کیفیت و از این قبیل را می پوشاند.
۴- مشارکت همه کارکنان، از مدیریت رده بالا تا کارگران سطح کارگاه.
۵- ترویج PM توسط مدیریت انگیزه ای، که شامل فعایت های گروههای کوچک خود گردان می شود

تاریخچه نگهداری تعمیرات

سیستم نگهداری و تعمیرات بر پایه شرایط کارکرد ماشین‌آلات (MaintenanceReliability Centered ) 

ریشه RCM به سال های قبل از ۱۹۶۰ برمیگردد ، زمانیکه شرکت های هواپیمایی تجاری تصمیم به خرید هواپیمای غول پیکر بوینگ ۷۴۷ گرفتند. اما مشکل موجود در ارتباط با هواپیمای بوینگ ۷۴۷ ، تعداد دفعات سرویس تعیین شده توسط اتحادیه بود که سه دوره زمانی بیشتر از هواپیمای ۷۰۷ را شامل میگردید. این به معنی بیشتر شدن زمان نت ، افزایش زمان توقف هواپیما و کاهش زمان پرواز هواپیما بود. یکی از اولین گزارشهایی که راجع به این موضوع منتشر شد، گزارش Heap و Nowlan است که عضو تیم MSG نیز بوده اند. تاریخ انتشار این گزارش نسبتاً مفصل، به سال ۱۹۷۸ میلادی بر می گردد و اولین سند رسمی درباره RCM به شمار می رود.

شرکت هواپیمایی بوینگ پیشگام در اجرای RCM بود. سایر خطوط هواپیمایی همچون خریداران ۷۴۷ نیز به همکاری در این زمینه و اجرای RCM   تمایل نشان  دادند. اما شرکت بوینگ و متحدانش، RCM را در جهت جلب رضایت  ناظران اتحادیه توسعه داده بودند.

تاریخچه نگهداری تعمیرات در ایران

تاریخچه نگهداری و تعمیرات در ایران به مراتب پیش از دهه‌های اخیر با توسعه صنعت و فناوری در کشور آغاز شده است. در دوران‌های قدیم، نگهداری و تعمیرات معمولاً به صورت محدود و با استفاده از دانش‌های محلی انجام می‌شد. با ورود فناوری‌های جدید و صنعت به ایران در دهه‌های گذشته، نیاز به نگهداری و تعمیرات به شیوه‌های مدرن و متقدم افزایش یافت.

در حال حاضر، با گسترش صنعت و توسعه تکنولوژی در ایران، نگهداری و تعمیرات به یک فعالیت بسیار حیاتی در حوزه‌های مختلف اقتصادی تبدیل شده است. شرکت‌ها و سازمان‌ها از سیستم‌ها و استانداردهای جدید نگهداری و تعمیرات برای بهینه‌سازی عملکرد تجهیزات و کاهش هزینه‌ها بهره می‌برند. این نگاه به نگهداری و تعمیرات در ایران، نشان‌دهنده پیشرفت و توسعه این حوزه مهم در ساختار صنعتی کشور می‌باشد.

برای دریافت مشاوره رایگان و دموی نرم افزار نگهداری و تعمیرات با ما تماس بگیرید.

تلفن : ۳۶۲۶۱۸۶۳ -۰۳۱ داخلی ۲۰ –   همراه : ۰۹۱۹۶۹۴۹۴۱۶

ما را در اینستاگرام دنبال نمایید. Sayna_system@